Warszawa 1578 r. Powstanie Trybunału Koronnego

Sejm został zwołany 9 listopada 1577 r. przez króla Stefana do Warszawy na 14 stycznia 1578 r. Sejmiki przedsejmowe odbyły się w grudniu 1577 r. Właściwe obrady rozpoczęły się dopiero w końcu stycznia 1577 r. Zakończyły się natomiast 8 marca 1578 r. W czasie sejmu został złożony Koronie przez Jerzego Fryderyka von Brandenburg-Ansbach hołd lenny w zastępstwie chorego umysłowo księcia pruskiego Albrechta Fryderyka Odnowiona została również zależność lenna książąt pomorskich Jana Fryderyka i Ernesta Ludwika z Bytowa i Lęborka. W czasie obrad sejmowych próbowano uchwalić wysokie podatki w związku z przygotowywaną wojną z Moskwą oraz z przeznaczeniem na obronę granic południowo-wschodnich. Z powodu oporu posłów województw krakowskiego, sandomierskiego i sieradzkiego, zasłaniających się ograniczeniami ich mocy, król zwrócił się o zgodę na podatki bezpośrednio do sejmików, które jej udzieliły. W konstytucji z 3 marca 1578 r. przeprowadzono reformę sądownictwa, tworząc Trybunał Koronny. Przyjęto, że nobilitacje i indygenaty będą dokonywane na Sejmie.

Zobacz: O. Balzer, Geneza Trybunału Koronnego. Studium z dziejów sądownictwa polskiego XVI wieku, Warszawa 1886. Ustawodawstwo zob. Volumina Constitutionum, T. 2, cz. 1, Do druku przygotowali S. Grodziski, Irena Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 2005, s. 405-430. K. Lepszy, Prusy Książęce a Polska w latach 1576-1578, w: Księga Pamiątkowa ku czci Profesora dra Wacława Sobieskiego, Kraków 1932, s. 149-196. J. Siemieński, Króla Stefana polityka sejmowa, „Przegląd Historyczny”, t. 14, z. 1, s. 31-53;  E. Dubas-Urwanowicz, Król i szlachta na sejmach batoriańskich. Konflikty i kompromisy, w: Między monarchią a demokracją. Studia z dziejów Polski XV-XVIII wieku, red. A. Sucheni-Grabowska, M. Żaryn, Warszawa 1994, s. 143-169; Ł. Wroniszewski, Wzrost znaczenia sejmików w czasach Stefana Batorego na przykładzie sejmu 1578 roku, w: Kultura parlamentarna epoki staropolskiej. Studia pod red. A. Stroynowskiego, Warszawa 2013, s. 129-141; E. Dubas-Urwanowicz, O nowy kształt Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576-1586, Warszawa 2013.