Uchwalenie Praw Kardynalnych 1768 r.

Na sejmie skonfederowanym, zawiązanym 5 października 1767 r. pod węzłem konfederacji szlachty katolickiej w Radomiu, inspirowanej przez posła carskiego Nikołaja Repnina, jako reakcja na konfederacje szlachty dysydenckiej w Toruniu i Słucku (także sprowokowanych przez Rosjan). Marszałkiem sejmu obrano Karola Radziwiłła, wojewodę wileńskiego, marszałka konfederacji radomskiej. Sejm znajdował się pod wpływem N. Repnina, który doprowadził do przywrócenia praw dysydentów (protestujących biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka i kilku opozycjonistów porwano i zesłano do Kaługi), a następnie w ramach reformy ustroju Rzeczypospolitej, wydzielono kilka praw, które nazwano kardynalnymi. Prawa te, na których zawisł ustrój Rzeczypospolitej, uznano za niezmienne i objęto je gwarancją rosyjską. Do praw tych zaliczono wolną elekcję viritim, uznanie wiary katolickiej za panującą, uznanie sejmu za najwyższą władzę naczelną Rzeczypospolitej, którego czas działania określono do sześciu tygodni, zaś sejmów nadzwyczajnych do dwóch tygodni, liberum veto, prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi, wyłączne uprawnienia szlachty do piastowania urzędów i posiadania dóbr ziemskich, władzę szlachcica nad chłopem (z wyjątkiem karania poddanych śmiercią), prawo nietykalności osobistej (neminem captivabimus), unię z Wielkim Księstwem Litewskim i przywileje Prus Królewskich, województwa inflanckiego, Kurandii i Semigalii oraz powiatu piltyńskego.

Zobacz: Ustawodawstwo zob. Volumina legum, Wyd. J. Ohryzko, t. 7, Petersburg 1860, s. 595-605.Z. Radwański, Prawa kardynalne w Polsce. Studia nad historią prawa polskiego,  Poznań 1952.