Sejm koronacyjny króla Stefana w Krakowie. 1576 r.

Sejm zwołano uchwałą podjętą na zjeździe jędrzejowskim, który odbył się w dniach 18-28 stycznia 1576 r. po sejmie elekcyjnym 1575 r., gdzie dokonano podwójnej elekcji królewny Anny Jagiellonki i wojewody siedmiogrodzkiego Stefana, wyznaczonego na jej małżonka, oraz cesarza Maksymiliana. Zwolennicy wyboru Anny i Stefana, zebrani w Jędrzejowie, wyznaczyli sejm koronacyjny na 4 marca 1576 r., co jednak okazało się niemożliwe do spełnienia ze względu na odległość Siedmiogrodu od Krakowa i zimę, utrudniająca przybycie elekta do Polski. Senatorowie i posłowie wybrani na Sejm koronacyjny zebrali się jednak w Krakowie i rozpoczęli obrady, mimo nieprzybycia króla elekta. Marszałkiem obrano Andrzeja Firleja, starostę sandomierskiego, który kierował obradami sejmu. Dopiero jednak po przybyciu 30 marca 1576 r. króla elekta Stefana do Polski (okrężną drogą przez góry dzielące Siedmiogród z Rzeczpospolitą i Mołdawię), a następnie jego dotarciu do Krakowa w poniedziałek wielkanocny 22 kwietnia 1576 r., odbyciu uroczystości ślubnych z królową Anną oraz koronacji króla (1 maja 1576 r.), mogło dojść do rzeczywistych obrad sejmu koronacyjnego już z udziałem monarchy, które zakończyły się 29 maja 1576 r. Pod datą 30 maja 1576 r. ogłoszono konstytucje sejmu koronacyjnego, w tym również przyjęte i zatwierdzone przez króla Artykuły henrykowskie.

Zobacz: Ś. Orzelski, Bezkrólewia ksiąg ośmioro, czyli dzieje Polski od zgonu Zygmunta Augusta r. 1572 aż do r. 1576 skreślone przez Świętosława z Borzejewic Orzelskiego, starostę radziejowskiego. Przełożył z rękopisu Cesarskiej Publicznej Biblioteki, przypisami i życiorysem uzupełnił Włodzimierz Spasowicz, Petersburg 1856; E. Dubas-Urwanowicz, Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Białystok 1998; D. Makiłła, Artykuły henrykowskie (1573-1576). Geneza-Obowiązywanie-Stosowanie. Studium historyczno-prawne, Warszawa 2012. Ustawodawstwo zob. Volumina Constitutionum, T. 2, cz. 1, Do druku przygotowali S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 2005, s. 353-379.