Obrady w nadzwyczajnej procedurze. Sejm delegacyjny w Warszawie. 1773-1775.

Sejm został zwołany 22 lutego 1773 r. jako nadzwyczajny w Warszawie, którego celem miało być zatwierdzenie traktatów rozbiorowych z 1772 r. Sejmiki przedsejmowe odbyły się w marcu i kwietniu 1773 r. Przed rozpoczęciem obrad, zawiązana została 16 kwietnia 1773 r. konfederacja sejmowa, po czym po przełamaniu oporu Tadeusza Reytana i innych nielicznych protestujących, 16 kwietnia 1773 r. zawiązano sejm pod węzłem konfederacji generalnej i zalimitowano obrady do 15 września 1573 r. Obrady sejmu podjęte zostały 19 kwietnia 1773 r. i trwały z przerwami do 11 kwietnia 1775 r. Sejm obradował pod presją rosyjską, wywieraną przez posła rosyjskiego Ottona Magnusa Stackelberga. Marszałkami sejmu obrano Adama Ponińskiego, kuchmistrza koronnego i Michała Radziwiłła, krajczego litewskiego. Dla realizacji zamiarów przeprowadzenia traktatów rozbiorowych odwołano się do powołania pełnomocnej delegacji sejmowej, która miała podjąć działania w imieniu sejmu, zaś sejm miał się zobowiązać do przyjęcia przygotowanej przez delegację uchwały, limitując jednocześnie swoje obrady do czasu ukończenia jej prac. W tym celu wybrano 97-osobową delegację, która we wrześniu 1773 r. zawarła traktaty cesyjne, kończąc jednak swe prace dopiero 19 marca 1775. Sejm zakończył obrady 11 kwietnia 1775 r.

Zobacz: R. Łaszewski, Delegacja sejmowa jako instrument ratyfikacji I i II rozbioru Polski, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 23, 1971, z. 2, s. 87-101; J. Michalski, J. Michalski, Sejm w czasach panowania Stanisława Augusta, w: Historia sejmu polskiego, t. 1, Warszawa 1984, red. J. Michalski, s. 359-373. Ustawodawstwo zob. Volumina legum, Wyd. J. Ohryzko, t. 8, Petersburg 1860, s. 1-831.